"$”— замонавий жамиятимизнинг энг машҳур символларидан бири. Албатта, кўпчиликнинг хаёлига "бу доллар белгиси-ку” деган фикр келган бўлиши табиий. Ҳа, чиндан ҳам биз бугун АҚШ пул бирлигини худди шу рамз воситасида таниймиз, лекин "доллар” сўзида "S” ҳарфи йўқ-ку, унда нега?.. Гап шундаки, аслида "$” белгиси долларнинг эмас, песонинг ифодасидир. Унинг қандай қилиб доллар рамзига айлангани эса қуйида қисқача ҳикоя қилинган. "Доллар” сўзи ХVI асрда Чехияда истеъмолга киритилган. Ўшанда Европада биринчи марта иқтисодий муносабатлар фақат кумуш воситасида олиб бориладиган бўлди. Узоқ йиллар мобайнида европаликлар ипак, зираворлар ва турли зеб-зийнат буюмларини харид қилиш эвазига олтин ва кумушни аёвсиз совуриб келдилар. Натижада Қадимги Дунё хазинаси емрила борди. Тилга олинган аср бошида Саксония (ҳозирги Германия ва Австрия ўрни) ва Богемия (Чехия)га қарашли Тирол ҳудудида кумуш рудаси қатламлари борлиги маълум бўлади ва мазкур кумуш кони кумуш чақаларнинг фаол истеъмолини таъминлайди. Бу эса олтиннинг тобора муомаладан чиқишига сабаб бўлади. Богемия тангаси — ёхимсталер кумуш чақаларни зарб қилишда эталон вазифасини ўтайди ва тез орада унинг номи "талер”га қисқаради. Энди қадимги дунёнинг ҳар бир кумуш пул бирлиги шу ном билан атала бошланди. Турли халқлар бу чех сўзининг ўз тилларига мослаштирилган турли кўринишини яратдилар. Голландлар "даалдер” деб талаффуз қилган бўлсалар, Словенияда "талер” "толаром” тарзида янгради, инглизлар эса уни "доллар”га айлантирди. Испания Янги Дунё бойликларини ўзлаштиришни бошлагач, Европа кумуш конларининг ҳам аҳамияти пасая борди. Кумуш қазиб олиш Перу, Мексика, Боливия сингари янги кон марказларига кўчди. "Испания доллари” деб юритилган Реал (Испания тангаси) энди "ҳинду” кумушидан тайёрланадиган бўлди. Реал аста-секин Европани забт этди ҳамда халқаро бозордан талерни сиқиб чиқарди. Шу тариқа испан валютаси халқаро пул бирлигига айланди. Испания пули янги дунёнинг маданий ва иқтисодий муносабатларига улкан таъсир ўтказди. Бу таъсирни айни пайтда истеъмолда бўлган қатор миллий валюталар номида ҳам кўриш мумкин. Аргентина, Чили, Колумбия, Куба, Доминикан Республикаси, Мексика, Филиппин ва Уругвай мамлакатларининг пул бирлиги песо деб аталади. Хитой ва Япония ўз пулини яратишда испан монетини асос қилиб олди ва уларнинг номи ҳам шаклидан келиб чиқди (хитойча "юань”—"айлана” демакдир). Рияллар — Саудия Арабистони ва Қатар риали ҳам ўз номини испан реалидан олган, деб тахмин қилинади. Ва, ниҳоят, асосий муддаога ҳам етиб келдик. Америка Қўшма Штатлари ташкил топгач, янги дунёнинг энг ёш давлати ўз пулига эга бўлиш хусусида қайғура бошлади. Янги зарб қилинган Америка пулига "доллар” деб ном берилди, сабаби мамлакат ичкарисидаги иқтисодий муносабатларда испан тангасининг ўрни беқиёс эди. Хўш, қандай қилиб икки таёқчали "S” Америка долларининг рамзига айланди? Юқорида айтганимиздек, узоқ вақт мобайнида Испания песоси халқаро валюта сифатида ишлатилган. Халқаро савдо- сотиқ шу пулда олиб борилгани сабаб йирик молиявий ҳужжатларда ҳам унинг номи қайд этилган. Ёзиш қулай бўлиши учун песо "Ps” шаклига келтирилган, кейинроқ эса янада қисқартирилиб тўғри чизиқли "S” нинг ўзи қолган. Чизиқлар "P” ни акс эттириш учун ўйлаб топилган усул эди. Америкаликлар ўз пулининг номи ва символини испан долларидан олди, бироқ уларнинг доллари Испанияникига қараганда кўпроқ машҳур бўлди. "$” белгиси энди фақат АҚШ билан боғлиқ бўлиб қолди.
